Thảng thốt cùng tiểu thuyết Pedro Páramo
Một kết cấu tiểu thuyết được đan cài lạ lùng, căng thẳng, khiến văn hào Gabriel García Márquez của Trăm năm cô đơn phải thảng thốt: “Tôi có thể kể xuôi toàn bộ tác phẩm này từ đầu đến cuối rồi lại kể ngược từ cuối đến đầu”.
Suốt sự nghiệp văn chương của mình, Juan Rulfo (1917-1986) gần như chỉ để lại hai tác phẩm là Pedro Páramo (1955) và El Llano en Llamas (1953). Thế nhưng cả hai đều được xem như kiệt tác, có sức ảnh hưởng mạnh mẽ đến hình mẫu tiểu thuyết đương đại của Mỹ Latinh và ảnh hưởng đến rất nhiều nhà văn lớn của thế giới.
Trong Pedro Páramo, chàng trai Juan Preciado lần tìm người cha của mình, đi qua nhiều nông trang, nhưng cảm giác hành trình là một cuộc trượt dốc thăm thẳm. Ngôi làng Comala là “thế giới của những bóng ma”, và lộ trình xác định người cha qua chân dung Pedro Páramo cùng những câu chuyện kinh hoàng về cái chết, những oan khuất, những chà đạp danh dự và chiếm đoạt mà người nông dân, bần cùng là nạn nhân…
Juan Preciado tìm thấy một người khác ở Comala, mỗi người mà anh ta coi là đã chết. Nửa chừng cuốn tiểu thuyết, Juan Preciado chết thật. Từ thời điểm này, hầu hết các câu chuyện xảy ra trong kỷ nguyên của Pedro Páramo. Hầu hết các nhân vật trong câu chuyện kể cũng được trình bày trong một câu chuyện kể khôn ngoan, nhưng cái tôi, vì nó như một bóng ma.
Hai giọng kể chuyện chính trong này thể hiện tầm nhìn thay thế của xứ sở ma Comala, một người còn sống và người còn lại đầy tinh thần của người chết.
Ban đầu cuốn tiểu thuyết được tiếp nhận dè đặt và lạnh lùng, chỉ bán được 2.000 bản trong 4 năm đầu tiên. Tuy nhiên, sau đó, cuốn sách đã trở nên rất được hoan nghênh, được dịch ra hơn 30 ngôn ngữ, riêng phiên bản tiếng Anh đã bán được hơn 1 triệu cuốn tại Hoa Kỳ.
Một kết cấu tiểu thuyết độc đáo, mà theo văn hào Jorge Luis Borges thì đây là một trong những tác phẩm vĩ đại nhất của văn chương tiếng Tây Ban Nha, thậm chí của cả nền văn học thế giới.
Juan Rulfo là nhà văn, nhà viết kịch bản, nhiếp ảnh gia người Mexico. Ông được coi là một trong những nhà văn Mỹ Latinh vĩ đại nhất và là tác gia có ảnh hưởng rất lớn tới các nhà văn cùng khu vực, đặc biệt là Gabriel García Márquez (Noel văn học 1982).
Cách chọn lựa đề tài mới mẻ và bút pháp táo bạo của Juan Ruflo cho đến nay vẫn được thế giới học hỏi. Phần Việt ngữ của Pedro Páramo do Nguyễn Trung Đức thực hiện từ nguyên tác Tây Ban Nha, với một sự tài hoa và lôi cuốn.
Phan Thư
