Nhà thơ Du Tử Lê – tác giả “Khúc Thụy Du”, qua đời tại Mỹ
Nhà thơ Du Tử Lê, tác giả của nhiều thi phẩm nổi tiếng: Khúc Thụy Du; Đêm, nhớ trăng Sài Gòn; Khi tôi chết hãy đem tôi ra biển… vừa qua đời lúc 8 giờ 6 phút tối thứ Hai, ngày 7/10, tại nhà riêng ở California (Mỹ), hưởng thọ 77 tuổi.
Du Tử Lê tên thật Lê Cự Phách, sinh năm 1942 tại huyện Kim Bảng, tỉnh Hà Nam. Ông học Đại học Văn khoa Sài Gòn, tu nghiệp báo chí tại Indianapolis, Indiana (1969). Ông khởi sự làm thơ rất sớm, từ năm 1953 tại Hà Nội, với nhiều bút hiệu khác nhau, trong đó bút hiệu Du Tử Lê được dùng chính thức từ năm 1958 trên tạp chí Mai.
Ông là một trong bảy nhà thơ miền Nam, được nhà văn Mai Thảo chọn là “Bảy vì sao Bắc đẩu” của nửa thế kỷ thi ca Việt Nam, cùng với: Vũ Hoàng Chương, Đinh Hùng, Bùi Giáng, Nguyên Sa, Thanh Tâm Tuyền, Tô Thùy Yên. Cho đến ngày qua đời, Du Tử Lê là tác giả của trên 70 tập thơ, văn xuôi đã xuất bản. Thi phẩm đầu tiên ông ra mắt năm 1964 và được nhận Giải thưởng văn chương toàn quốc tại Sài Gòn năm 1973 (tập Thơ tình Du Tử Lê 1967 – 1972).
Du Tử Lê là nhà thơ châu Á từng được phỏng vấn và có thơ đăng trên hai nhật báo lớn của Mỹ: Los Angeles Times (1983) và New York Times (1994). Thơ ông cũng được đưa vào giảng dạy, làm tài liệu nghiên cứu tại một số đại học ở Mỹ và châu Âu.
Năm 1993, giáo sư Neil L. Jaimeson chọn dịch và phân tích một bài thơ của Du Tử Lê in trong cuốn Understanding Vietnam, xuất bản bởi liên đại học Berkeley, UCLA, London, là sách giáo khoa về văn học Việt Nam cho nhiều đại học tại Hoa Kỳ và Âu Châu.
Từ năm 1981, nhà thơ Du Tử Lê cũng đã có nhiều buổi thuyết trình tại một số đại học ở Mỹ, Pháp, Đức, Úc… Riêng với đại học Harvard, hai lần ông được mời nói chuyện về thơ của mình.
Du Tử Lê là một trong sáu nhà thơ Việt Nam thuộc thế kỷ 20 có thơ được chọn in trong tuyển tập Thi ca thế giới từ thời thượng cổ tới hôm nay / World Poetry – An Anthology of Verse from Antiquity to Our Time do nhà xuất bản W.W. Norton New York ấn hành năm 1998.
Nhiều thi phẩm của ông cũng được một số đại học dùng giảng dạy cho sinh viên. Ký giả Jean Claude Pomonti, một nhà báo hàng đầu của tạp chí Le Monde đã chọn một bài thơ của Du Tử Lê dịch sang Pháp ngữ và bình luận trong tác phẩm La Rage D’Être Vietnamien, do nhà xuất bản Seuil de Paris ấn hành năm 1975.
Ông cũng là nhà thơ có nhiều tác phẩm danh tiếng được phổ nhạc: Khúc Thụy Du (nhạc sĩ Anh Bằng); Đêm, nhớ trăng Sài Gòn; Khi tôi chết hãy đem tôi ra biển (nhạc sĩ Phạm Đình Chương); Tình sầu; Như xa miền yên vui (nhạc sĩ Phạm Duy); Trên ngọn tình sầu; Giữ đời cho nhau (nhạc sĩ Từ Công Phụng); Chỉ nhớ người thôi đủ hết đời (nhạc sĩ Trần Duy Đức)…
Sau nhiều năm định cư và viết cho truyền thông hải ngoại, Du Tử Lê đã có cuộc tái ngộ nhiều cảm xúc với báo chí Việt Nam bằng một bài viết riêng cho giai phẩm Người Đô Thị Tết 2018, và tiếp đó là những bài viết khác của ông về văn nhân, phố thị…
Một số tác phẩm của ông gần đây cũng đã được xuất bản ở Việt Nam: tuyển thơ Giỏ hoa thời mới lớn (2/2014); trường khúc Mẹ về biển đông (4/2017); tập tùy bút Chỉ nhớ người thôi đủ hết đời (6/2017); tuyển thơ Khúc Thụy Du (6/2018); tập tùy bút Giữ đời cho nhau (6/2018); tiểu thuyết Với nhau, một ngày nào và tùy bút Trên ngọn tình sầu (7/2018); tập thơ Chúng ta, những con đường (6/2019)…
Trong bài viết về tập thơ mới nhất của nhà thơ Du Tử Lê: Chúng ta, những con đường do Phanbook phát hành ở Việt Nam, nhà văn Nguyễn Vĩnh Nguyên đã có những lời khắc họa:
“Thi ca Du Tử Lê vẫn chọn “con đường” giãi bày những thao thức bằng một thứ ngôn từ thao thức nhưng không buông rời mỹ cảm lãng mạn chủ nghĩa. Vẫn sự chăm chút cho nhạc tính từng cú pháp, dù ẩn sâu trong thi pháp là dấu chỉ của rạc rời hoài niệm, thổn thức truy vấn…
Thơ ông như loài thiên di hát về đường bay sinh tử ly hương đã qua, về những cái chết thảng thốt giữa không trung trên hành trình tìm nắng ấm và cả bóng hình lung linh trong niềm tín thác sẽ mang theo về cõi thiên thu...”
Song Nguyễn
Theo nguoidothi.net.vn
|
Thơ và tranh Du Tử Lê Trong giai phẩm Người Đô Thị Tết 2019, nhà thơ Du Tử Lê đã chọn cách tham gia khá đặc biệt: tuyển chọn một số bài thơ và tranh trong gia tài tác phẩm còn nhiều ẩn mật của ông để gửi đến độc giả. Trước hung tin ông ra đi đột ngột tại Mỹ, Người Đô Thị giới thiệu lại những tác phẩm này, để độc giả hiểu hơn về lẽ tử – sinh trong dự cảm của ông.
Đêm, treo ngược tôi: dấu chấm than! mưa chưa đi khuất, ngày chưa tới Cảm ơn phần đời riêng thương tích đầy thân, tâm Lẻ loi từng hạt bụi oan, nghiệt như đám mây lẻ loi từng hạt bụi.
Và, ai? cơn bão rút / chơi vơi rừng / thinh lặng.
Và, tôi mưa dắt tôi trở lại tìm chiếc bóng
Chim trời còn xao xuyến nụ hôn, sâu tay úm lửa những mùa đông quá khứ.
Em cho tôi mãi nhé: nghìn năm nữa, tôi vẫn là đứa trẻ, Bài h.t. tháng giêng, khác gió – tôi thổi, ngược chiều quay trái đất,
Thơ của người vừa bước vào tuổi 75 khi thương, nhớ rơi nghiêng 75 độ. |
