Cụ 90 tuổi chuyển ngữ “Một chiến dịch ở Bắc Kỳ”
Ông Đinh Khắc Phách, 90 tuổi, dịch Một chiến dịch ở Bắc Kỳ từ tiếng Pháp, trong hơn một năm với 600 trang viết tay.
Do tuổi cao, dịch giả không tham gia buổi giao lưu tại Đường sách TP HCM vào ngày 7/6. Đại diện đơn vị làm sách, Đông A Books, nói về quá trình hợp tác. Anh Đỗ Quốc Đạt Nhân, đại diện công ty, gọi ông Đinh Khắc Phách là “viên ngọc quý” đơn vị tìm thấy. Anh nói: “Trước đó, chúng tôi từng mời người khác chuyển ngữ nhưng chưa ưng ý. Mãi đến khi đọc bản dịch thử của cụ Đinh Khắc Phách, chúng tôi thấy mạch văn thú vị, chuyển đạt tốt nhất câu chuyện của tác giả”.
Chị Nguyễn Thanh Loan, cộng tác viên tại Đông A cũng là cháu của ông Đinh Khắc Phách, làm cầu nối để ông hoàn thành công trình. Ông viết tay bản thảo trên giấy trắng bằng bút máy, nhờ cháu đánh máy lại. Qua hơn một năm, dù gặp khó khăn, cụ vẫn hoàn thành bản dịch đồ sộ cùng gần 800 chú thích. Sau khi in ra, ông đọc soát nhiều lần trước khi gửi bản thảo đến đơn vị. Anh Đạt Nhân cho biết: “Bản dịch có những từ lạ mà chúng tôi chưa thấy bao giờ. Mới đầu, cứ tưởng là lỗi morasse, đến khi tra lại, mới biết cụ đúng. Thật sự, dịch giả mở mang cho chúng tôi về ngôn ngữ”.
Đinh Khắc Phách sinh năm 1930, quê Thái Bình, học tiếng Pháp từ nhỏ và quen thuộc với ngôn ngữ ở miền Bắc thế kỷ 19, do ông từng tham gia quân đội chống Pháp. Ông hiện sống tại Hà Nội, lấy việc dịch sách là thú vui, cho biết càng tiếp xúc với những cuốn sách giá trị, ông càng thấy khỏe và yêu đời.
Một chiến dịch ở Bắc Kỳ thuộc dạng sách ký sự – du ký, ghi lại phong tục, tập quán và nề nếp sinh hoạt của xã hội miền Bắc, miền Trung cuối thế kỷ 19, do Charles-Édouard Hocquard ghi chép. Ông tham gia quân đoàn viễn chinh tại miền Bắc, từ 1884 đến 1886.
Sách có 400 bức ảnh minh họa, được các nghệ nhân Pranishnikoff, E. Ronjat, D. Lancelot, Th. Weber khắc trên bản gỗ khi xuất bản lần đầu 1892. Bởi thời đó, kỹ thuật chưa hỗ trợ việc in ảnh.
Cách dịch Đinh Khắc Phách ngắn gọn, phù hợp lối kể chuyện của Hocquard. Như chương hai, tác giả nói về các phường nghề ở Hà Nội. Ngành buôn lụa thuê “chiếm một phường lớn cạnh thành phố An Nam, trên đường từ khu Nhượng địa vào thành. Nhà nào cũng có cửa hàng mặt phố, sản phẩm bày ngay trước xưởng thợ: thảm, hài thêu, áo võ quan và tấm che ngực, tóm lại là mọi thứ hấp dẫn người qua lại”.
Nhà sưu tập Vũ Hà Tuệ đánh giá sách là nguồn tư liệu quý. Như hình ảnh hàng Mã Mây, một trong phố chính ở đất Hà Nội, nơi quân Cờ Đen đóng quân, có mặt trên bìa sách. Hay, bức ảnh Điện Thái Hòa với “các bức tường được ốp ván gỗ xoi khắc tuyệt đẹp từ mặt sàn lên tới trần điện” (chương 23) cùng ghi chép của Hocquard về cấm cung Huế.
Tác giả Charles-Édouard Hocquard (1853 – 1911) sinh tại Nancy, Pháp. Năm 1884, ông sang Đông Dương, phục vụ trong quân đoàn viễn chinh ở vị trí quân y. Ông còn là nhiếp ảnh gia, chụp ảnh và ghi lại cuộc sống ở những vùng đất ông đi qua. Hocquard đoạt huy chương vàng tại Triển lãm Toàn cầu ở Anvers năm 1885 từ các bức ảnh của ông.
Sách được trình bày theo đúng ấn bản gốc đầu tiên – Une campagne au Tonkin (1892). Đông A bổ sung hai hình khắc, và một phụ lục với 45 bức ảnh tái hiện con người An Nam, vốn chưa được tác giả công bố. Tác phẩm mở đầu dự án Tủ sách Đông Dương của Đông A, gồm 12 quyển. Bên cạnh bản phổ thông và bản bìa cứng, đơn vị sách ra các phiên bản dành cho người thích sưu tập: S500 và S100 có bìa từ da bò Italy.
Quỳnh Quyên
Theo VnExpress
Link nguồn: https://vnexpress.net/cu-90-tuoi-chuyen-ngu-mot-chien-dich-o-bac-ky-4111978.html
